مقطع کاردانی فوریت های پزشکی یکی از رشته های گروه پزشکی می باشد. فارغ التحصیلان این دوره به عنوان عضوی از تیم مراقبت های بهداشتی، وظیفه ارائه خدمات و کمک به بیماران و مصدومان در مرحله پیش بیمارستانی را بر عهده دارند و دامنه این خدمات شامل اعضای جامعه می شود. دوره کاردانی فوریت های پزشکی اولین سطح آموزشی در این رشته است که برنامه درسی آن بر اساس موازین علمی و ارزش های اسلامی طراحی و تدوین شده است. آموزش فوریت های پزشکی در مقطع کاردانی، رشته تربیت تکنسین های حرفه ای است که با استفاده از آخرین اطلاعات علمی با دانش و مهارت خود، به عنوان عضوی از تیم مراقبت های بهداشتی، خدمات مورد نیاز مردم را با در نظر گرفتن خدمات ارائه می کنند. همه انسانی، اخلاقی، دینی و قانونی ارائه می کنند
تاریخچه این رشته و تحولات جدید:
امداد رسانی به نیازمندان در مواقع بحرانی ناشی از بلایا و حوادث مختلف در فطرت و نهاد همه انسان هاست و نیاز به موسسات امدادی در چنین شرایطی یکی از ضروریات عملکرد هر جامعه است. رشته اورژانس به عنوان یک تخصص حرفه ای از دهه 1960 در آمریکا تأسیس شد و تقریباً نیم قرن است که در این زمینه اصلاحاتی صورت گرفته و در نتیجه پیشرفت های مطلوب بسیاری در زمینه های مختلف ایجاد شده است.
در ایران در سال 1353، پس از ریزش سقف فرودگاه مهرآباد و تلفات جانی و مالی، دولت تصمیم به ایجاد «اورژانس پیش بیمارستانی» گرفت و در همان سال آموزش نیروهای لازم تحت عنوان «اورژانس پیش بیمارستانی» انجام شد. نظارت کارشناسان خارجی به مدت 6 ماه در سال 1354 یک مرکز اورژانس در تهران با 7 ایستگاه و سپس مرکز اطلاع رسانی اورژانس در 115 شهرستان راه اندازی شد.
متاسفانه تا سال 1376 اورژانس 115 مرکز توسعه نیافت و در سال جاری دولت طرح ساماندهی اورژانس ها را یکی از اولویت های برنامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد و در این راستا با همکاری کارشناسان مختلف، مشخصات کلی برنامه و سرفصل دروس طب اورژانس تهیه و در هشتمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی در تاریخ 11/4/79 به تصویب رسید. از سال 1380 با جذب دانشجو به صورت نیمه متمرکز در تعداد محدودی از دانشگاه ها، تربیت متخصصان این رشته وارد مرحله جدیدی شده است. در سال 1384 با توجه به نیاز مبرم به خدمات فارغ التحصیلان این رشته در 30 دانشگاه علوم پزشکی کشور راه اندازی شد و دانشجویان در حال آموزش هستند. در مهرماه 1384 کمیته ارزیابی و معاینه فوریت های پزشکی معاونت آموزشی و دانشجویی وزارت متبوع شروع به تعریف و بازنگری اهداف و استانداردهای حوزه نمود.
فلسفه:
ما معتقدیم:
- بر اساس آیه 31 سوره مبارکه مائده (و جان همه را حفظ می کنم) نجات جان انسان مانند نجات جان انسان است، از این رو تلاش برای حفظ جان و نجات جان انسان ها دینی، اخلاقی و اجتماعی تلقی می شد. بدهی.
- تاکید قاقانی بر ارزش‌های اخلاقی و حرفه‌ای یکی از مولفه‌های اصلی آموزش فوریت‌های پزشکی تلقی می‌شود.
- با توجه به اینکه کشور ما جزء 10 کشور آسیب پذیر جهان است، آموزش دانش آموزان بر توانایی مقابله با بلایای طبیعی تاکید خواهد کرد.
- کارکنان فوریت های پزشکی وظیفه تامین، حفظ و ارتقای سلامت افراد جامعه را بر عهده دارند و با تکیه بر دانش روز و توجه به نیازهای جامعه و شرایط جغرافیایی و اقلیمی می توان به این مهم دست یافت.
تلاش برای به روز رسانی اطلاعات علمی و مهارت های علمی و بهبود مستمر کیفیت آنها در دستور کار قرار دارد.
- در آموزش دانش آموزان استفاده از استانداردهای روز و متناسب با نیاز جامعه در راس برنامه آموزشی قرار می گیرد.
- روش تدریس باید متنوع باشد و بر اساس نیازها، توانایی ها و تجربیات قبلی فراگیران و با در نظر گرفتن استانداردهای ملی، منطقه ای و بین المللی، بر اساس تجربیات گذشته نیازهای حال و آینده ارائه شود.
- حفظ کرامت انسانی در ارائه خدمات یکی از ارکان ارزشمند در حوزه فوریت های پزشکی خواهد بود.
حفظ ارزش های اسلامی و احترام به شخصیت انسانی به عنوان یک ارزش مهم همواره مورد توجه ارائه دهندگان خدمات خواهد بود.
- تحقیق یکی از ابزارهای توسعه علمی این رشته و مبنای تصمیم گیری در تدوین برنامه و ارائه خدمات می باشد.
یک پیشگویی
آموزش و تربیت نیروی انسانی مجرب و کارآمد متعهد به حقوق اسلامی و انسانی بخشی از رسالت آموزش فوریت های پزشکی تلقی می شود. فارغ التحصیلان این رشته در کمترین زمان ممکن و با بهترین کیفیت می توانند خدمات درمانی و مراقبت های پیش بیمارستانی را به بیماران و مصدومان ارائه دهند.
چشم انداز:
بر اساس این برنامه آموزشی، در ده سال آینده همزمان با توسعه جامعه، دانشجویان این رشته بر اساس استانداردهای جهانی تربیت خواهند شد. با اجرای طرح آموزش کاردانی فوریت های پزشکی فارغ التحصیلان با توجه به شرح وظایف خود می توانند خدمات مطلوبی را ارائه دهند. فارغ التحصیلان این رشته با تدوین برنامه آموزش عالی مطابق با استانداردهای بین المللی قادر خواهند بود با مشارکت فعال در عرصه های مختلف در جهت ارتقای سلامت عمومی و کاهش مرگ و میر و ناتوانی ها، مؤثرترین و مقرون به صرفه ترین خدمات را در مراکز فوریت های پزشکی ارائه کنند. عضوی از متقاضیان کمک هزینه و شناخته شدن در سطح منطقه ای و بین المللی.
هدفهای مشترک (اهداف):
هدف کلی از آموزش در مقطع کاردانی فوریت های پزشکی، تربیت کادری مجرب، کارآمد و متعهد است که قادر به انجام وظیفه مهم کمک رسانی به اعضای جامعه در مواقع ضروری (از درخواست تا انتقال به مراکز درمانی) باشند. به روشی موثر به عنوان عضوی از تیم مراقبت های بهداشتی
نقش های فارغ التحصیلتعاریف نقش):
این نقش ها عبارتند از: نقش های مراقبتی، آموزشی، بهداشتی و مدیریت بخش پیش بیمارستانی.
نکته: افراد مستعد می توانند در مرحله پیش بیمارستانی نیز نقش پژوهشی را انجام دهند.
وظایف حرفه های فارغ التحصیل (تحلیل وظایف):
1- ارزیابی زودهنگام و سریع بیماری
2- ارائه کمک های پزشکی به بیماران و مصدومان
3- برقراری ارتباط با مراکز اصلی اورژانس و مشاوره با پزشک
4- ارائه گزارش پزشکی مناسب و مفید به پزشک مشاور یا مرک پیام و گرفتن تکلیف.
5- استفاده صحیح از تجهیزات موجود در آمبولانس جهت نظارت، انتقال، جابجایی و تثبیت وضعیت بیمار.
6- انجام اقدامات اساسی مانند مسیر مناسب وریدی، دادن اکسیژن، باز نگه داشتن راه هوایی، انجام مانیتورینگ قلبی و همچنین اقدامات اساسی برای احیای قلبی ریوی در موارد ایست قلبی تنفسی، دادن مایعات در موارد شوک.
7- تجویز صحیح داروهای موجود در آمبولانس، انجام لوله گذاری لوله تراشه، اعمال شوک الکتریکی به بیمار و سایر اقدامات پیشرفته احیاء با کسب مجوز از پزشک مسئول و یا بر اساس دستورالعمل ابلاغی.
8- راندن وسیله نقلیه برای رسیدن سریع به ماموریت و انتقال بیمار به مرکز درمانی در اسرع وقت
9- رعایت اخلاق حرفه ای و اطمینان خاطر بیمار و همراهان
10- انجام سایر مسئولیت های محوله بر اساس دستورالعمل های سازمانی و دستورالعمل های اداری
توجه: محیط عملکردی فارغ التحصیلان این رشته معمولاً در ناحیه پیش بیمارستانی و در موارد خاص در حوادث غیر مترقبه می باشد.
استراتژی اجرای برنامه:
برای دستیابی به اهداف آموزشی در طب اورژانس باید از راهکارهای زیر استفاده کرد.
1- هدف گذاری و ارائه برنامه آموزشی با توجه به نیازهای ملی- محلی
2- تاکید بر حفظ جان و پیشگیری از معلولیت
3- ارائه برنامه های آموزشی از طریق شبیه سازی در مراکز مهارت بالینی با استفاده از ابزار و تجهیزات آموزشی مناسب (مانکن، آدمک) و آمبولانس.
4- تاکید بر کاربرد مهارت های آموخته شده در محیط های واقعی (مراکز بیمارستانی و سپس اورژانس)
5- توجه به روش ها و فنون نوین تدریس با تاکید بر روش های حل مسئله
6- طراحی برنامه آموزشی بر اساس نقش ها و مسئولیت های حرفه ای
7- تربیت دانش آموزان در راستای تقویت خودآموزی و یادگیری مستمر
8- طراحی برنامه بر اساس مسائل مربوط به بلایا و تغییرات احتمالی در شرح وظایف در شرایط خاص.
شرایط و نحوه پذیرش دانشجو:
پذیرش دانشجو از طریق آزمون سراسری دانشگاه ها به صورت نیمه متمرکز (مصاحبه، معاینه فیزیکی و …) با تاکید بر اختصاص سهمیه به مناطق محروم بر اساس شرایط اعلام شده از سوی مرکز فوریت های پزشکی می باشد. و مدیریت کشور
دوره های مشابه در کشور:
چنین رشته ای در کشور وجود ندارد.
دوره های مشابه در خارج از کشور:
در خارج از کشور هم چنین رشته ای وجود دارد، به عنوان مثال: در ایالات متحده آمریکا به این گروه ها Emergency Medical Technicians می گویند که در سه سطح برای این رشته در ایران، در سطح EMT Intermediate، EMT Basic هستند.
شرایط لازم برای ایجاد مدرک کاردانی فوریت های پزشکی:
این طبق آیین نامه اداره توسعه و ارزشیابی آموزش پزشکی می باشد.
موارد دیگر (مانند بورسیه تحصیلی):
مالک نیست